Vlaanderen maakt een opvallende en veelbelovende transitie door de overstap van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. Uit de analyse van de EPB-cijfers van het Vlaamse Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) blijkt dat bijna alle nieuwbouwwoningen met een vergunningsaanvraag in 2022 zonnepanelen hebben (99%) en dat meer dan drie op de vier woningen zijn uitgerust met een warmtepomp. Deze energie-efficiënte technieken zorgen ervoor dat het gemiddelde E-peil van woningen aanzienlijk daalt.
Hernieuwbare energie in de lift
Sinds de invoering van de EPB-regelgeving lag de focus voornamelijk op het verbeteren van de gebouwschil, door het isoleren van daken, muren, vloeren en vensters. Sinds 2014 is er naast de aandacht voor een goed geïsoleerde schil, ook een sterke focus op hernieuwbare energie. Eerst werden zonnepanelen als standaard geïntroduceerd en inmiddels zijn ook warmtepompen niet meer weg te denken uit de Vlaamse nieuwbouwwoningen.
De jaarlijkse update van de EPB-cijfers door VEKA laat zien dat de combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp sinds aanvraagjaar 2021 de meest gekozen optie is. In aanvraagjaar 2021 koos 98% van de bouwheren voor zonnepanelen. Voor aanvraagjaar 2022 stijgt dit aandeel zelfs naar 99%. Waar in aanvraagjaar 2021 nog 40% enkel zonnepanelen installeerde en 57% koos voor de combinatie met een warmtepomp, daalt in 2022 het aandeel van enkel zonnepanelen naar 22%, terwijl de combinatie ervan met een warmtepomp stijgt naar 77%.
De doorbraak van de warmtepomp
De warmtepomp heeft de laatste jaren een sterke opmars gemaakt bij nieuwbouwwoningen. Waar in 2020 nog 40% van de bouwheren een warmtepomp installeerde, steeg dit percentage naar 60% in 2021 en zelfs 77% in 2022. Deze trend bevestigt de groeiende voorkeur voor energie-efficiënte technieken in Vlaamse nieuwbouwwoningen.
De verwachting is dat dit percentage de komende jaren verder zal stijgen. Voor vergunningsaanvragen sinds 1 januari 2025 is een aardgasaansluiting niet langer toegestaan voor nieuwe woningen en appartementen en mag men geen klassieke verwarmingsketel meer plaatsen. De komende jaren is een verdere stijging van het aantal warmtepompen te verwachten richting 100%.
Ook ingrijpende energetische renovaties volgen de nieuwbouwtrend
Niet alleen nieuwbouwwoningen maken de overstap naar hernieuwbare energie, ook bij ingrijpende energetische renovaties (IER) doen Vlamingen het beter dan wat de regelgeving oplegt. Meer dan de helft van de renovaties is een IER, waarbij minstens 75% van de gebouwschil wordt aangepakt en verwarmings- en koelingssystemen worden vervangen.
Het gemiddelde E-peil bij eengezinswoningen en appartementen lag in 2021 op E36, terwijl de norm E70 is. Bovendien is sinds 2017 bij IER een minimumaandeel aan hernieuwbare energie verplicht, of moet men voldoen aan een 10% strengere E-peileis. In aanvraagjaar 2021 koos al 86% van de bouwheren voor hernieuwbare energie en in 2022 steeg dit aandeel zelfs naar 92%.
Bij renovaties zien we dezelfde trend als bij nieuwbouw, de combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp is veruit de populairste optie. In 2021 koos 43% van de renovatieprojecten voor deze combinatie, in 2022 steeg dit naar 55%. Daarnaast koos nog eens 10% voor een warmtepomp zonder zonnepanelen. In totaal wordt dus bij 65% van de renovaties een warmtepomp geplaatst.
Het gemiddelde E-peil daalt verder onder 0
Technieken op hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen en een warmtepomp zorgen samen met een geïsoleerde en lichtdichte schil voor een laag E-peil bij de Vlaamse woningen. Sinds aanvraagjaar 2021 moet iedereen BEN (Bijna EnergieNeutraal) bouwen, wat betekent dat woningen een maximaal E-peil van E30 mogen hebben. Dat doel is bereikt. In 2021 werd een gemiddelde van E9 gehaald en de reeds ingediende aangiften van aanvraagjaar 2022 komen gemiddeld op E3 uit.
Opvallend is de stijgende trend van woningen met een E-peil lager dan nul. In 2020 had 11% van de woningen een negatief E-peil, in 2021 steeg dit naar 24% en in 2022 lijkt dit aandeel zelfs 40% te halen. Dit betekent dat steeds meer woningen meer energie opwekken dan ze verbruiken.
Vlaanderen zet een belangrijke stap naar een energiezuinige toekomst.
De cijfers uit de EPB-aangifte tonen aan dat de warmtepomp sinds aanvraagjaar 2021 duidelijk zijn doorbraak heeft gemaakt. Bij nieuwbouw kiest 77% van de bouwheren voor een warmtepomp, vaak in combinatie met zonnepanelen. Bij ingrijpende energetische renovaties bedraagt dit aandeel 65%, waarvan 55% in combinatie met zonnepanelen.
Vlaamse bouwers en verbouwers voldoen niet alleen aan de regelgeving, maar overtreffen deze zelfs door vrijwillig te kiezen voor duurzamere en energie-efficiëntere oplossingen. Door te investeren in zowel een goed geïsoleerde gebouwschil als in hernieuwbare energie zet Vlaanderen een belangrijke stap naar een energiezuinige toekomst zonder fossiele brandstoffen.
Bron: Vlaanderen.be