2018 was in vele opzichten een uitzonderlijk jaar met hoge temperaturen, weinig regen en zeer veel zon. We kregen de zon zelfs 23% meer te zien dan gemiddeld. Heel goed nieuws voor de eigenaars van zonnepanelen! Zij zagen de opbrengst van hun installatie(s) sterk stijgen, maar een verschil van 23% zullen ze wellicht niet halen. Waarom niet? Niet elke zonne-uur zorgt voor evenveel opbrengst. Lees verder voor meer uitleg.
Zonneschijnduur en zoninstraling
Wat is de zoninstraling?
De zoninstraling is het vermogen dat de zon levert op het horizontale aardoppervlak. Hoe hoger de zon staat, hoe groter de instraling. Een laagstaande zon of bewolking zorgt voor een lagere instraling. Als internationale standaard wordt aangenomen dat er bij ‘volle zon’ een instraling is van 1000 Watt per vierkante meter. (Het piekvermogen van zonnepanelen wordt ook bepaald bij deze hoeveelheid instraling.)
Wat is de zonneschijnduur?
De zonneschijnduur wordt geteld vanaf het moment dat de zoninstraling meer dan 120 Watt per vierkante meter bedraagt. Dat wil zeggen dat de zoninstraling, en dus ook de hoeveelheid elektriciteit die een zonnepaneel opwekt, nog sterk kan verschillen tussen verschillende zonne-uren . Verschillen uiten zich in het moment van de dag (’s morgens t.o.v. middag) en het moment van het jaar (winter t.o.v. zomer). Afhankelijk van het moment zijn er zonne-uren met 120 Watt instraling en andere met 1000 Watt of zelfs meer.
Meer zonne-uren wil dus niet noodzakelijk zeggen dat er ook een hogere opbrengst is. Daarom is het beter om de globale zoninstraling (uitgedrukt in kilowattuur op jaarbasis) te gebruiken in de plaats van het aantal uren zonneschijn om de opbrengsten van zonnepanelen te vergelijken.
Zonneschijnduur en zoninstraling in 2018
Als we kijken naar de jaartotalen van de zonneschijnduur en de zoninstraling zien we grote verschillen. Volgende grafiek toont het verschil van de zonne-uren en zoninstraling ten opzichte van de norm. De norm is het jaargemiddelde sinds het begin van de metingen.
Wat opvalt is dat de oranje lijn van de zoninstraling vlakker verloopt dan de blauwe lijn van de zonne-uren, wat wil zeggen dat er minder grote verschillen zijn van jaar tot jaar. In 2018 zijn er 23% meer zonne-uren dan gemiddeld terwijl de zoninstraling ‘slechts’ 14% hoger is dan de norm. In vergelijking met 2017 was de instraling vorig jaar ongeveer 10% hoger. Als we kijken naar de opbrengsten van perfect zuid georiënteerde installaties, zien we dat deze in 2018 gemiddeld bijna 10% hoger liggen dan in 2017. Bij heel sterk oost of heel sterk west georiënteerde installaties is het verschil slechts enkele procenten. Dit komt omdat andere omstandigheden zoals de oriëntatie van de zonnepanelen ten opzichte van het zuiden, de hellingshoek, eventuele schaduw en lokale weersverschillen een belangrijke rol blijven spelen in de totale jaaropbrengst van de installatie.
De trendlijn toont aan dat de zon de laatste tien jaar steeds meer schijnt in onze regio, maar het is voorbarig om te stellen dat deze trend zich zal blijven doorzetten. Uit historische gegevens blijkt dat dit een terugkerende cyclische beweging is waar we nu mogelijk op een hoogtepunt gekomen zijn, waardoor de zoninstraling in de toekomst terug zal afvlakken richting de te verwachten norm. Gezien de nieuwe en meer verfijnde meetmethodes die het laatste decennium gebruikt werden, is de aansluiting op oudere historische data echter moeilijk grafisch weer te geven.
11/01/2019